Jessy Faas 
GIS in het Voortgezet Onderwijs – Voordelen en onderzoek
In mijn vorige post schreef ik over wat GIS is, maar waarom zou je GIS en digitale kaarten gebruiken in de les? Wat zijn de voordelen van het gebruik van GIS in het Voortgezet Onderwijs en wat is erover te lezen in onderzoek?
Voordelen
Allereerst zal het ruimtelijk inzicht van een leerling verbeteren door het gebruik van GIS. De leerling kan gemakkelijk de nabije omgeving vanuit een extra standpunt bekijken en krijgt zo beter door hoe het in elkaar zit. Maar ook een gebied verder weg komt via GIS tot leven. Door verschillende kaarten over elkaar te leggen krijgt de leerling een idee van hoe het er daar uit ziet en hoe geografische processen kunnen plaatsvinden.
Doordat die geografische eigenschappen van een gebied toegankelijker zijn voor de leerlingen, leren ze ook beter om te gaan met geografische vraagstukken. Met GIS kunnen leerlingen zelf analyses uitvoeren en zo onderzoeken hoe processen werken en waarom iets op een bepaalde manier gaat. Ze leren zelf na te denken over de resultaten die de GIS produceert. Ook leren ze kritische vragen te stellen, om er achter te komen wat ze moeten doen om in de software een bepaald resultaat te krijgen.
Omdat ze zelf veel moeten nadenken over de keuzes die ze maken als ze met GIS werken is het ook een goed voorbeeld van zelfsturend en ontdekkend leren. Zodra de leerlingen wat bekender zijn met hoe GIS werkt kan je ze als leraar een brede eindopdracht geven waar ze zelf in kleinere stappen naartoe kunnen werken. Hierbij is het leren een proces en moeten ze voortborduren op eerder opgedane kennis. Door de leerlingen in een groepje de opdracht aan te bieden zullen ze moeten samenwerken en leren ze van en met elkaar, hier is dan sprake van project onderwijs.
Open data word nog weinig gebruikt in het onderwijs, terwijl het super goede voorbeelden kan geven van hoe de “echte” wereld werkt. Met GIS wordt erg vaak echte data gebruikt en dit zal de leerlingen leren hier zorgvuldig mee om te gaan. Ook leert het ze realistische conclusies te trekken uit te resultaten die uit een analyse komen. Daarnaast geeft het werken met echte data een boost aan de motivatie van de leerlingen, ze vinden het interessanter.
Iets anders dat de lessen met GIS interessanter maakt is de gemakkelijke samenwerking met andere vakken. Door vakoverstijgend les te geven en vakken zoals geschiedenis, biologie, scheikunde en economie te combineren met aardrijkskunde zullen de leerlingen meer verbanden zien tussen onderwerpen. Economie en aardrijkskunde kunnen bijvoorbeeld goed gecombineerd worden als het gaat om de locatie van een winkel en het verklaren van de klanten en de omzet. Maar ook biologie en aardrijkskunde zijn goed te combineren als het gaat over vegetatie, waar dat voorkomt en waarom juist daar. Aardrijkskunde is het vak waar GIS het snelst en het gemakkelijkst gebruikt kan worden en zal meestal als basis dienen om met andere vakken te combineren. Een concept dat dit al gebruikt en deels vakoverstijgend lesgeeft is de Geo Future School.
Als laatste is de kennis van GIS ook goed voor de baankans van de leerlingen. Tegenwoordig verschijnen er telkens meer vacatures die vragen om GIS specialisten of kennis van GIS. Door hierin al een basis te hebben zullen leerlingen sneller voor een opleiding kiezen die zicht richt op GIS en mochten ze toch voor een totaal andere carrière kiezen, de kennis van GIS is in zeer veel branches in te zetten. Denk bijvoorbeeld aan marketing, hierbij is de Geo-component van belang. Maar ook bij graphic design en bij infrastructuur is GIS zeer nuttig.
Onderzoek
Helaas heb ik geen wetenschappelijk vergelijkend onderzoek kunnen vinden op het gebied van de invloed van GIS op de kennis van leerlingen. Ik zou graag een onderzoek willen zien waarin verschillende klassen, met en zonder GIS in de les, vergeleken worden op het gebied van bijvoorbeeld ruimtelijk inzicht, omgaan met geografische vraagstukken en de kennis van geografische processen. Weet u een onderzoek die ik niet ben tegengekomen of heeft u interesse in het uitvoeren van een dergelijk onderzoek? Laat het me weten!
Pingback: GIS in het Voortgezet Onderwijs – Wanneer inzetten? – Jessy Faas
Tim Favier heeft hier een promotieonderzoek over geschreven: ISBN9789461901057 VU Amsterdam. Hij geeft aan dat GIS hogere denkvaardigheden stimuleert, maar dat veel docenten hier juist weer bang voor kunnen zijn 🙂