Jessy Faas 
5 x Unplugged Programmeren
Unplugged programmeren is het begrijpen van programmeren zonder computer. Het is een introductie in hoe een computer werkt en hoe die ‘denkt’, zonder zelf achter het beeldscherm te gaan zitten en code te moeten typen.
Voor leerkrachten een goed begin, want maar weinig leerkrachten kunnen programmeren. Toch is het belangrijk dat leerlingen hier les in krijgen en begrijpen hoe een computer werkt, hoe die van ‘1001101110100010101’ iets maakt wat wij begrijpen. In de toekomst zullen kinderen van nu alleen maar meer te maken krijgen met computers (en robots?) en het is belangrijk dat ze hierop voorbereid worden. Vooral voor jonge kinderen is een computer (of ondertussen alweer een tablet, want veel kleuters hebben al veel meer moeite met de muis van de computer dan 5 jaar geleden) erg gaaf maar kan het ook afleidend werken.
Daarom is Unplugged programmeren een goede oplossing, kinderen leren over de techniek achter computers op een manier die ze aanspreekt, die ze begrijpen. Met dieren die ingedeeld worden in glazen (variabelen) en route’s die stap voor stap afgelegd moeten worden, zonder error! Want bij een fout snapt de computer het niet meer.
Maar hoe pak je dat dan aan? Het is een nieuw concept, is daar al wat voor gemaakt? Jazeker! Er zijn verschillende materialen gemaakt, vaak ook nog helemaal gratis te downloaden. Ik ben op zoek gegaan op het internet en dit zijn de 5 beste materialen die ontwikkeld zijn:
Het gratis lesmateriaal van Groningen programmeert is zeer uitgebreid, het bestaat uit 6 onderwerpen met telkens een presentatie, handleiding, werkblad en antwoordenblad. De onderwerpen zijn; binair tellen, de robot, variabelen, herhalingen, voorwaarden en wij zijn de computer. Alles wordt erg duidelijk uitgelegd en er zijn leuke, begrijpelijke voorbeelden en opdrachten. Het materiaal is ontwikkeld in samenwerking met de Hanzehogeschool en is op deze website te vinden. Het lesmateriaal is geschikt voor groep 7 en 8, eventueel voor groep 6 maar dit wordt al wel lastig voor ze.
Voorbeeld van een beginnende opdracht van Groningen Programmeert
Voorbeeld van een latere opdracht van Groningen Programmeert
Kennisnet/codekinderen heeft ook lesmateriaal ontwikkeld, gericht op programmeren. Het lesmateriaal is voor kinderen vanaf groep 3 en is verdeeld in 3 groepen, groep 3/4, groep 5/6 en groep 7/8. Voor elke groep is er een unplugged onderdeel. De verschillende Unplugged onderwerpen zijn; binair tellen, pixels tekenen, robot taal en sandwich robot. Hierbij is telkens een lesbrief, een werkblad en een handleiding aanwezig. De lessen kan je hier vinden. Op de website lijkt het alsof er voor elke groep per onderwerp nieuwe lessen zijn maar vaak zijn de lessen hetzelfde voor alle groepen. Dit is het geval bij de opdracht over pixel tekenen. Dit is jammer, kinderen van groep 3 zouden niet hetzelfde werkblad moeten krijgen als groep 8.
Voorbeeld van een opdracht van CodeKinderen
Ook hebben ze een paar extra lessen. Vooral de oefening waarin de leerlingen de ‘robot’ (meester/juf) een boterham met hagelslag moeten laten maken aan de hand van specifieke aanwijzingen is een erg leuke les. Kijk hieronder de video van hoe dat er dan uit ziet.
Het lesmateriaal van programmeren met bij is geschikt voor leerlingen uit groep 3 t/m 6. Het principe is simpel maar leuk en duidelijk. Alle lessen zijn gebaseerd op een bij die naar een bloem toe wilt. Er zijn 10 lessen voor de middenbouw en 10 lessen voor de bovenbouw. Er is erg veel materiaal dus die je op deze website kan downloaden.
Voorbeeld van een opdracht van Programmeren met bij
De Bee-Bot. Bron: b-bot.nl
Het lesmateriaal van programmeren met bij lijkt op het concept van de Bee-Bot. Dit is een apparaatje (in de vorm van een bij) die aanwijzingen volgt en links, rechts, rechtdoor of achteruit gaat als je dat wilt.
Er zijn veel verschillende grondmatten, van heel simpel, een tuin tot een kaart van de wereld. Maar ook matten met euro muntstukken en vormen en kleuren.
Een grondplaat voor de Bee-Bot van de hele wereld. Bron: http://www.communication4all.co.uk/http/beebot.htm
Het materiaal en de Bee-Bot zelf is prijzig, €79,- voor een Bee-Bot, maar het is wel een leuk ding. Je kan super gave lessen maken met de Bee-Bot die sommige kinderen lang gaan onthouden.
Een ‘kinderdoolhof’ voor de Bee-Bot. Bron: http://ictbethb-b.weebly.com/cdp-scenario.html
Ook is er een gratis app beschikbaar voor de Ipad, deze is ook erg leuk maar niet meer Unplugged natuurlijk. De Bee-Bot App. Het ziet er zeker uit als een spelletje en leerlingen spelen er graag mee. Ondertussen zijn ze heel erg bezig met computational thinking, ruimtelijk inzicht en vooruit denken. Download het eens en speel het zelf, het kan een leuke toevoeging zijn aan de les!
Screenshots van de Bee-Bot App, de eerste is een makkelijke opdracht, de tweede is een stuk moeilijker. De app werkt via een gaming princiepe dus je moet eerst de makkelijke levels halen voordat je naar de moeilijkere mag. Bron: http://ictbethb-b.weebly.com/cdp-scenario.html
Super veel lesmateriaal is er dus al! Een groot deel is gelukkig gratis beschikbaar en aan de hand van de handleidingen makkelijk in te zetten in de les. Kinderen leren er super veel van en vinden het leuk, genoeg redenen om het eens uit te proberen!
Doe jij al wat met Unplugged Programmeren in jou klas? Geef hieronder je tips voor andere leerkrachten.
De kinderen van nu zullen inderdaad alles via de computer moeten doen later. Het is dan ook goed als de kinderen hier zo snel mogelijk les in krijgen, al is het zodat ze alleen een beeld krijgen over hoe de computers en het programmeren in elkaar zitten.