Lesgeven met GIS heeft vele voordelen en is daarom een goede toevoeging aan de aardrijkskunde (of biologie, geschiedenis…) les. GIS kan een goede tool zijn om te gebruiken in de les, om de inhoud beter over te brengen. In dit artikel wordt uitgelegd hoe je dat dan kan doen, lesgeven met GIS.

Allereerst is het belangrijk dat je zelf, als leraar, weet hoe GIS werkt, maar dit hoeft niet erg ingewikkeld te zijn. Heel veel onderwerpen die je met GIS kan behandelen zijn prima te doen met WebGIS. Dat is het jongere broertje van Desktop GIS met wellicht bekende programma’s zoals QGIS, ArcMap, ArcGIS Pro en MapInfo.

WebGIS is GIS in de browser, er hoeft dus geen software geïnstalleerd te worden. Dat is vaak een groot voordeel in scholen, waar installaties vaak via omwegen gedaan moeten worden. Ook heeft WebGIS minder opties en is het visueel aantrekkelijker voor leerlingen. Dat het minder opties heeft maakt niet uit.  Desktop GIS is geweldig en heeft veel analyse opties, maar die gebruik je vaak niet met je leerlingen. Al die opties kunnen er juist voor zorgen dat de software onoverzichtelijk wordt voor nieuwe gebruikers. WebGIS heeft deze complexiteit vaak niet.

Weten hoe WebGIS werkt dus, lees daarvoor mijn vorige artikel over Wat is GIS? Daar beschrijf ik kort wat GIS is. Wil je leren omgaan met WebGIS? Volg dan deze korte cursus van Esri over ArcGIS Online, een van de beste en bekendste WebGIS websites.

Oke, nu snap je wat WebGIS is en kan je ook wat handelingen doen in bijvoorbeeld ArcGIS Online. Maar hoe gebruik je dit nu in je les? Belangrijk om te weten is dat we hier ingaan op lesgeven met GIS en niet over GIS, dus GIS is niet het doel, maar het middel.

De eerste stap is om het onderwerp te bepalen, welk deel van het schoolboek of het curriculum ga je deze les (of komende lessen) behandelen? Daarna kijk je pas of GIS hier ook bij past, vaak werken andere manieren (film, boek, uitleggen, opdracht, excursie) beter. Maar voor die lessen waar GIS wel een grote toevoeging kan zijn; dit zijn de stappen om te nemen:

Stap 1: Doel van de les
Stel vast wat het doel van je les is, aan de hand hiervan kun je verdere keuzes maken.

Stap 2: Methode om GIS in te zetten
Op basis van het doel, de interactie die je wilt dat je leerlingen hebben en het niveau in de Taxonomie van Bloom kies je een methode. Deze theorie van Hammond & Manfra (2009) heeft drie methodes; Giving, Prompting en Making. Dit zijn de manieren waarop je GIS kan gebruiken in de les. In de onderstaande tabel is te zien wat elke methode van Hammond & Manfra inhoud. Hun originele tabel heb ik aangevuld met de interactie van de leerlingen met GIS.

Giving komt overeen met het klassieke instructieve onderwijs, Prompting globaal met constructivisme en Making met een project of projectgestuurd onderwijs. Kijk goed naar welke methode je gebruikt, het moet passen bij het onderwerp, de leerlingen, te beschikbare middelen (tijd, software) en bij jou.

Stap 3: Tool kiezen
Kies een GIS tool of website die past bij het onderwerp. Dit kan een algemene tool zijn (zoals ArcGIS Online of EduGIS) of een specifieke tool voor dat onderwerp (Global Forest Watch). Kijk voor meer tools naar een oude post. Denk bij het kiezen van de tool goed na over of jij ermee kan werken, of de leerlingen het zullen begrijpen en of het echt bij het doel en de methode past.

Stap 4: Leerdoelen vaststellen
Aan de hand van het lesdoel, de methode en de tool kan je de leerdoelen vaststellen. Denk hierbij natuurlijk aan inhoud, maar ook aan de vaardigheden die de leerlingen opdoen, zoals het meten in een digitale kaart of het plannen van een route van A naar B. Het is belangrijk in deze veranderende en digitale wereld dat leerlingen uit de voeten kunnen met digitale kaarten zoals Google Maps. Wil je daar meer over weten? Kijk eens naar deze videos met tips & tricks for Google Maps.

Stap 5: Materiaal voorbereiden
Verzamel het materiaal dat je gaat gebruiken, oefen met de tool, zet de tool of de kaart(lagen) klaar, zet de link naar het materiaal alvast op de ELO of mail het naar de leerlingen. Denk ook na over of de leerlingen mogen samenwerken. Ga op zoek naar relevante opdrachten of maak zelf een opdracht. Zet ook hiervoor de PDF of het werkboek klaar, dan kun je zonder problemen aan de les beginnen.

Stap 6: Les vormgeven
Denk na over de volgorde van de les, wat is de introductie, hoe controleer je of de leerlingen het begrepen hebben? Voor de methodes Prompting en Making (vooral die laatste) kun je ze een portfolio laten bijhouden met de gemaakte kaarten. Zo kan jij bijhouden of ze het begrijpen.

Stap 7: Geeft de les!
Doe dit met enthousiasme, zo pakken de leerlingen het sneller op! Je hebt kunnen oefenen met de tool, geen reden om hier onzeker over te zijn. Geniet van de afwisseling en leuke inzichten die deze les geeft.

Stap 8: Kijk terug
Vooral de eerste keren is het erg belangrijk om terug te kijken naar de les om in te zien welke stukken van de les geweldig waren, en welke nog wat aanpassingen nodig hebben. In het voortgezet onderwijs kan je de les vaak meerdere keren geven, speel in op de eerste les en pas wat dingen aan voor je het nog een keer geeft. Kijk ook vooral naar de dingen die de leerlingen enthousiast en gemotiveerd maakten, en hergebruik deze elementen.

Met deze stappen maak je gemakkelijk een les waarin GIS en digitale kaarten bijdragen aan een beter begrip van de lesstof. Begin klein en simpel en breng het met enthousiasme!

Bronnen:

Hammond, T. C., & Manfra, M. M. (2009). Giving, prompting, making; Aligning technology and pedagogy within TPACK for social studies instruction. Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 160-185.